Án fyrirsagnar

Ég hef verið að hugsa um að í dag er komin upp mjög sérstök staða í þjóðfélaginu, ekki bara hér heldur um allan heim. Ýmsir sérfræðingar hafa komið fram með hinar ýmsu launsir og skoðanir á því hversvegna þetta mikla hrun varð.

Hvervegna hrunið varð er kannski ekki erfiði þátturinn, það eru augljósir þættir þar að verki sem hægt er að taka afstöðu til.

Hvað á að gera til að ráða bót á því virðirst vera mun erfiðara mál og greinilegt að ekki er sama við hvern er talað þar.

Sumir segja 20 % niðurfellingu allra skulda í landinu, meiri stóriðju, meiri framkvæmdir og fjárfestingar á vegum ríkisns og aðildarviðræður vegna inngöngu í ESB.

Þegar horft er yfir völlinn á allar þessar hugmyndir og lausnir spyr maður sig hvað af þessu virkar og hvaða langtíma áhrif hefur viðkomandi aðgerð.

Komið hefur fram í Fréttablaðinu að 20 % niðurfelling skulda mundi kosta um 800 milljarða. Hver á að borga það? Verður það ekki við sjálf á endanum? Þetta er ansi mikill peningur fyrir þjóð sem á nú þegar fullt af skuldum.

Ég set spurningamerki við raunhæfi stóriðjuframkvæmda þar sem að það er ekki bara hrun og kreppa hér, heldur um allan heim. Álframleiðendur draga saman og aðrir aðilar sem gætu haft einhvern áhuga á að opna hér verksmiðju eru ekki í sem bestum málum heldur. Þannig að hvað er raunhæft í þessari lausn í dag? Hve mikið er hægt að lækka skatta og orkuverð svo svona lausnir nái fram að ganga við núverandi aðstæður? Og hvað mun það kosta okkur á endanum? Hve mikið erum við að fá í ríkissjóð frá svona starfsemi?

Framkvæmdir á vegum ríkisins eru tvíeggja sverð miðað við álit sérfræðinga í kreppum. Það er avinnuskapandi en er yfirleitt bundið við lántökur ríksins til að frjármagna þessar framkvæmdir. Það getur orðið að neikvæðri hringrás og aukið á skuldir ríkisins svo um munar. Er þá skynsamlegt að ríkið fari út í beinar framkvædir til atvinnusköpunar á sinn kostnað?

Aðildarumræður vegna inngöngu í ESB hafa verið mjög litaðar af umræðu um að með því getum við tekið upp Evru. Umræðan hefur oft snúist um að við getum örugglega fengið flýtimeðferð inn í sambandið, það gæti alveg verið og kannski ekki hægt að útiloka . Aftur á móti er nú komin upp sú umræða innan sambands  að hleypa ekki fleiri löndum inn eftir Króatíu. En hvort sem farið verður í aðildarviðræður eða ekki, þá er staðreyndin sú að evruna tökum við ekki upp nema að uppfylla vissar enahagslegar forsendur. Hvaða leið ætlum við að fara til að uppfylla þær? Hvað ætli það taki okkur mörg ár?

Oft er ég að hugsa hvort málið sé ekki hreinlega það að sú staða sem komin er upp í alþjóðasamfélaginu er án fordæmis. Þetta er ekki til í skólabókum, framtíðarsýn eða neinu öðru sem til er fyrir. Er þá ekki erfitt að bregðast við miðað við módel sem sett eru upp fyrir hluta af þessum aðstæðum og ekki heildina? Þarf kannski ekki að fara út yfir þann viðtekna viðbragðaramma sem til er og finna lausnir frá grunni? Eru ekki margir hlutir sem voru aktuel fyir 6 mánuðum síðan orðnir úreltir og einskins nýtir?

Hvernig svo sem við ákveðum að leysa málin munum við þurfa að gera það af eigin rammleik og dugnaði með gagnrýni í hugsun og spurningar á vörunum.

 

 

Athugasemdir

[Helgi Helgason (IP-tala skráð) 21.3.2009 kl. 17:43]

Sæl Ásta og takk fyrir síðast. Efstu fimm í Suðvesturkjördæmi funduðu í dag. Þó við vitum að það geti verið á brattann að sækja í kosningunum þá var þetta mjög góður fundur og við náðum vel saman. Þar reifaði ég m.a. þá skoðun að við yrðum að gera eitthvað til þess að fólk geti aftur farið að greiða af íbúðalánum sínum. Ég vil ekki að lán séu afskrifuð, hvað þá flatt yfir heildina. Ég vill að fólk hafi það val að fara í greiðslumat, líkt og þegar þú ferð í bankann til að fá greiðslumat til íbúðakaupa en þá fer fólk í greiðslumat til þess að fá mat á það hvort færa eigi höfuðstól íbúðalána til okt. 2007. Þá er bæði höfuðstóll og afborgun færð aftur til þess tíma. EN stubburinn sem uppá vantar er ekki feldur niður. Hann er keyptur af ríkinu sem setur hann í eignasafn sitt sem eign í húsinu þínu. EN þú borgar ekki af honum og hann er ekki vísitölutryggður og hann afskrifast um 0.5% á ári. Afhverju segi ég okt.2007? Það er vegna þess að ég hef raunverulegt dæmi um íbúðalán með afb. upp á 70þús. á mánuði þá, en er í dag 106þús. á mánuði. Viðkomandi getur ekki greitt af þessu og er hættur að reyna það. EN ef afb. yrði aftur 70þús. á mánuði þá gæti hann aftur byrjað að geriða af láninu. Við Frjálslynd megum ekki vera hrædd við að reifa nýjar hugmyndir.

Baráttu kveðjur

Helgi Helgason